Ο ιός HPV (human papilloma virus)  των ανθρώπινων θηλωμάτων

Ο ιός  των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) υφίσταται σε περισσότερους από 150 διαφορετικούς τύπους, οι οποίοι, προσβάλλουν την επιφάνεια του δέρματος, σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος.
Περισσότεροι από 40 τύποι HPV ιών προσβάλλουν τα γεννητικά όργανα, την περιοχή του πρωκτού και τον λαιμό ( στοματική κοιλότητα – φάρυγγα – λάρυγγα ).

Πως ¨κολλάει¨ ο ιός HPV

Όπως πλέον έχει διαπιστωθεί, ο ιός HPV μεταδίδεται από άτομο σε άτομο, με την απευθείας επαφή -δέρμα με δέρμα ή βλεννογόνο- κατά την σεξουαλική επαφή, με κάποιον ο οποίος, είναι φορέας του ιού.
Μεταδίδεται με όλα τα είδη σεξουαλικής επαφής γεννητική, πρωκτική, στοματο-γεννητική. Κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει πότε ακριβώς, ένα άτομο προσβλήθηκε από τον ιό HPV. Ο κίνδυνος να κολλήσει κανείς τον ιό HPV σχετίζεται με αυξημένο νούμερο προηγούμενων ή πρόσφατων σεξουαλικών παρτενέρ και με κάθε τύπο σεξουαλικής επαφής ( γεννητική επαφή, πρωκτική επαφή, oral sex, κτλ.)
Είκοσι και παραπάνω σεξουαλικοί παρτενέρ σε όλη την ζωή, αυξάνουν κατά 20% την πιθανότητα προσβολής από τον ιό.
Σε καμιά περίπτωση, η παρουσία του ιού HPV μέσα στο ζευγάρι, δεν σημαίνει ότι υπήρξε απιστία ή, ότι δηλώνει μεγάλο αριθμό σεξουαλικών συντρόφων στο παρελθόν, για τον σύντροφο που εκδηλώνει σημεία  ΗPV λοίμωξης.
Iσχύει επίσης ότι, μπορεί και με έναν μόνο σεξουαλικό παρτενέρ (φορέα του ιού) σε όλη του τη ζωή να έχει υπάρξει κανείς, αρκεί, για να προσβληθεί από τον ιό HPV.
Θα πρέπει να γνωρίζουμε όλοι ότι, το HPV στα γεννητικά όργανα είναι τόσο κοινό ώστε, όλοι οι άνθρωποι με ενεργή σεξουαλική ζωή, είναι εκτεθειμένοι στην HPV λοίμωξη.
Βεβαίως, οι περισσότεροι άνθρωποι ¨θα καθαρίσουν τον ιό¨ περίπου, σε 1 χρόνο. Σε κάποιους όμως, ο HPV θα επιμείνει και θα επανεμφανιστεί.

ΗPV λοίμωξη στα γεννητικά όργανα

Στα εξωτερικά γεννητικά όργανα, ο ιός HPV προκαλεί την εμφάνιση μικρών σχηματισμών (μοιάζουν σαν σπίλοι) που προέχουν από το δέρμα ή αποτελούν μονήρεις ή πολλαπλές αλλοιώσεις και ονομάζονται, οξυτενή κονδυλώματα.
Στις γυναίκες, οι αλλοιώσεις αυτές εντοπίζονται στα εξωτερικά ή εσωτερικά χείλη, στο αιδοίο, την είσοδο του κόλπου και την περιπρωκτική περιοχή.
Στον τράχηλο της μήτρας, ο ιός HPV προκαλεί αλλοιώσεις οι οποίες, μπορεί να εξελιχθούν σε δυσπλασίες διαφόρου βαθμού βαρύτητας -επικινδυνότητας, για εξέλιξη σε κακοήθεια.
Στους άντρες, ο ιός HPV με την μορφή των οξυτενών κονδυλωμάτων, εντοπίζεται στο πέος, στην περιπρωκτική και μηρογεννητική περιοχή.
Όχι σπάνια, οι άντρες μπορεί να είναι φορείς του ιού, χωρίς να εμφανίζουν στη γεννητική περιοχή καμία ορατή βλάβη.

Τύποι του ιού HPV  και κίνδυνος για κακοήθεια  στον τράχηλο της μήτρας

Οι βλάβες ανάλογα τον τύπο του ιού,  διακρίνονται σε : 

  • ηπιότερες – χαμηλού κινδύνου να εξελιχθούν σε προ-καρκινικές βλάβες (δυσπλασίες) ή καρκινικές βλάβες -low risk HPV (lrHPV)-
    Οι χαμηλού ρίσκου αλλοιώσεις για κακοήθεια, οφείλονται πιο συχνά, στους τύπους 6 και 11 του ιού.
  • βαρύτερες, μετρίου / υψηλού κινδύνου βλάβες, high risk HPV (hrHPV) που μπορεί να εξελιχθούν σε κακοήθεια.
    Συνήθως, οι βλάβες αυτές οφείλονται στην παρουσία των τύπων 16 και 18.
Διάγνωση  του ιού ΗPV στις γυναίκες

Όλες οι γυναίκες, από την στιγμή που αρχίζουν να έχουν σεξουαλική ζωή, θα πρέπει σε ετήσια βάση να κάνουν, γυναικολογική εξέταση και τέστ Παπανικολάου.
Με το τέστ Παπανικολάου (τεστ Παπ) γίνεται λήψη υλικού, από τον τράχηλο της μήτρας  το οποίο, στέλνεται στο εργαστήριο για λεπτομερή εξέταση.
Η εξέταση αφορά, την ανίχνευση άτυπων ή κακοήθων κυττάρων καθώς και της παρουσίας του ιού HPV. Όταν το τραχηλικό επίχρισμα φέρει τον ιό, θα πρέπει να γίνει ταυτοποίηση του τύπου του ιού (ανάλογο με τον τύπο του ιού, είναι και ο ρίσκο επικινδυνότητας για την εξέλιξης της βλάβης, αν μείνει χωρίς αντιμετώπιση). 

Αντιμετώπιση

Οι αλλοιώσεις από την λοίμωξη HPV ανάλογα, την εντόπιση, τον τύπο του ιού, την ηλικία και το ιστορικό της κάθε γυναίκας, έχουν από τον Γυναικολόγο της, και την αντίστοιχη θεραπευτική προσέγγιση. Σε πολλές περιπτώσεις και για λόγους ασφάλειας, συνιστάται να γίνει κολποσκόπηση -μια ειδική εξέταση-  δηλ. πιο λεπτομερής (με τη χρήση μικροσκοπίου )επισκόπηση του κόλπου, αφού, προηγηθεί ειδική χρώση στις ¨ύποπτες περιοχές¨ τοπικά,  στον κόλπο και τον τράχηλο.
Όταν  τα αποτελέσματα της κολποσκόπησης είναι θετικά για ΗPV αλλοιώσεις, αυτές αφαιρούνται και στέλνονται για κυτταρολογική εξέταση ή εξαχνούνται, με τη χρήση laser.
Γενικά πάντως, η αντιμετώπιση των HPV αλλοιώσεων ποικίλλει, από απλή παρακολούθηση και επανεξέταση έως, καυτηριασμό και αφαίρεση της βλάβης έως επι υγιών ορίων της γύρω από αυτήν, περιοχής.
Όσον αφορά τα οξυτενή κονδυλώματα, αυτά καυτηριάζονται και πάντα βέβαια, συνιστάται επανεκτίμηση μια και έχουν την τάση αν δεν εξαφανιστούν δια παντός, να επανεμφανιστούν.

Πρόληψη

Πολύ σημαντική είναι τα τελευταία χρόνια, η χρήση του εμβολίου Gardasil 9 (HPV vaccine). Ο εμβολιασμός προστατεύει, αν εμβολιαστεί βέβαια κανείς, πριν την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας στη ζωή του, και χορηγείται από την ηλικία των 11ή 12 ετών.
Ο μόνος σίγουρος τρόπος να προστατευτεί κανείς από τον ιό HPV, είναι η πλήρη αποχή από κάθε σεξουαλική δραστηριότητα, πράγμα που δεν αφορά την πλειοψηφία των ανθρώπων. Η χρήση δε, του προφυλακτικού, σε κάθε σεξουαλική επαφή προστατεύει μερικώς, αλλά όχι απολύτως, αφού η εξωτερική επιφάνεια του της επιδερμίδας στη γεννητική περιοχή, παραμένει ακάλυπτη. Προστατεύει βέβαια τον τράχηλο της μήτρας που είναι και η ¨επικίνδυνη περιοχή¨, για λοίμωξη στη γυναίκα. Και οι πολλοί σεξουαλικού σύντροφοι, αυξάνουν επίσης, τις πιθανότητες να συναντηθεί κανείς με τον ιό ή με κάποιο φορέα του ιού. Το δικαίωμα της ελευθερίας και της επιλογής στη διαχείριση της σεξουαλικής του συμπεριφοράς, είναι αναφαίρετο βέβαια, για κάθε άντρα και γυναίκα. Βοηθάει όμως για το θέμα της HPV λοίμωξης, τόσο η ενημέρωση όσο, και η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση.